Neden Yerli Kuşkonmaz?

Öncelikle Kuşkonmaz Asparagus officinalis bitkisinin botanik kökeni bu ülkenin toprakları. Ülkemizde kuşkonmazın yabani türleri yüzyıllardır taze olarak doğadan toplanarak tüketiliyor. Ancak kültüre alınmadığından geniş kitlelere özellikle de büyük şehirlerde ulaşamıyor.

Bu boşluk zaman içinde ülkemize yabancı ülkelerden ithalat ile doldurulmuş. Ülkemizde kuşkonmazın taze olarak çok az bulunduğu veya hiç bulunmadığı Kasım-Şubat aralığında dünyanın ikinci büyük üreticisi ve en büyük ihracatçısı olan Peru’da ürün bulunuyor.

Peru’da geniş kuşkonmaz ekim alanları mevcut. Çöl alanlarda su kontrolü ile yapılan üretim ile yapılan sürekli üretimden gelen ürünlerin büyük miktarı ABD’ye, bir kısmı da Avrupa’ya geliyor. Türkiye’de kış aylarında görmeye alıştığınız ithal kuşkonmazda işte bu Avrupa’ya gönderilmiş kısımdan geliyor.

Peru kuşkonmazının Peru’da kesiminden Türkiye’de market rafına girme yolculuğuna yakından bakalım.

Ürün Peru’da Cusco’da kesilir, paketlenir, uzun yola dayanabilmeleri için klor ve sitrik asit kullanılarak dezenfekte edilir. 1100km karayolu yaparak Lima’ya gelmesi iki gün sürer. Ürünler çoğu zaman frigo konteynerler taşıyan hızlı yük gemilerine yüklenir ve 15 gün süren atmosfer kontrollü bir yolculuktan sonra Avrupa limanlarına varır. Daha hızlı bir yolculuk için Peru’dan Avrupa’ya sevkiyat en az bir aktarmalı uçak ile de yapılabilir elbette bu yol çok daha maliyetli olduğundan çoğu zaman tercih edilmez.

Artık kuşkonmazlar Hollanda’da veya Almanya’da bir tüccarın deposuna yerleşmiştir. Buradan şanslı ise fazla bekletilmeden gene uçak ile İstanbul’a gelir, genelde ise gene frigo tıra yüklenir ve başka bir çok egzotik ürünle beraber 4 gün süren bir Avrupa turu atarak karayoluyla girer ülkemize. Uçak veya tırla gelmiş olsun, kuşkonmaz en az 2-3 gün de gümrük ve analiz işlemleri için ülkemizde antrepolarda bekletilir.

Gümrük işlemleri sırasında yapılan analizlerdes sıklıkla Peru kuşkonmazında “Cadmium” adlı ağır metal izlerine rastlanır. Bu ürünlerin ülkeye girişine izin verilmez ve gümrükte imha olurlar. Peru kuşkonmazında sıkça rastlanan Cadmium’un kaynağının çöl ortamında kuşkonmaz üretebilmek için çok derin kuyulardan sürekli pompalanan, eski maden işletmelerinden dolayı yüksek kirlilik oranlarına sahip yeraltı suyu olduğu düşünülmektedir.

En iyi ihtimalle 9 gün, büyük olasılıkla en az 3 haftadır yollarda sürünen kuşkonmaz kurumuş, kısmen çürümüş, ağırlının %25’ine kadar kütle kaybına uğramış olabilir. Tüccarımızın deposuna girmiş Peru kuşkonmazı haftalarca önce tarladan kesildiğindeki diriliği ve körpeliğinden hayli uzaklaşmıştır. Klor ve sitrik asidin de etkisi geçtiğinden su kaybı ve çürüme de hızlanmaktadır. Çürükleri, kuruları ayrılan kuşkonmazlar burada tekrar paketlenir ve büyük şehirlerimizdeki şık marketlerin raflarında yerini alır. Rafta 1-2 gün içinde satılabilen kuşkonmazlar gider ancak kalanlar da zeki tüccarlarımız tarafından toplanıp alttan çürükleri kesilip atılarak çorbalık kuşkonmaz olarak tekrar satışa sunulduğuna da sıkça rastlanır.

Ülkemizde mevsiminde ve yerel ürün anlayışı henüz yeterince güçlenmediğinden çoğu zamanda tüm yıpranmışlığına ve bu uzun yolculuğun ekonomik maliyetinden dolayı astronomik fiyatlara satılmasına rağmen Peru kuşkonmazı tüketiciyle buluşur. Elbette bu uzaklardan gelen lüks sebzeye düşük niteliğine rağmen onca parayı ödeyerek mevsimi dışında sahip olmak maddi imkanı yeterli olan tüketicinin özgürlüğü ve tercihi olarak yorumlanabilir.

Peki Peru’dan yola çıkarak okyanuslar, kıtarak aşarak İstanbul’da bir rafa yerleşen kuşkonmazın çevreye olan maliyeti? Bu ürün yerli kuşkonmaza göre tüm bu üretim ve ulaşım süreci boyunca tam 5 kat fazla sera gazı Karbondiyoksit salınımına sebep olmuştur, 1kg kuşkonmaz için tam 10 kg CO2 doğaya salınmıştır.

Bölgeye özgü ve bölgede üretilmiş mevsiminde gıdaları tercih ederek kendimiz, ailemiz ve çevremiz için en doğru olanı yapmış oluruz. En küçük karbondiyoksit ayak izi, çevreye en az etki dünyanın yaşanabilir kalması için önemli. Tüm gelişmiş ülkelerde sağlıklı ve doğal yaşama olan yönelme çerçevesinde gıda tercihlerimizi tekrar gözden geçirmemizi gerekli. Kendi coğrafyamızda yetişen, üretilebilen ürünleri ve kendi mevsimlerinde tüketmeliyiz.

Peru çok güzel bir ülke, kuşkonmaz da çok iyi bir besin. Ne Peru ne de kuşkonmaz hakkında aklınızda Peru kuşkonmazından dolayı önyargılar oluşmasın 🙂 Sadece Peru kuşkonmazını Peru’ya gittiğinizde yemeyi tercih edin.